Ðèn Tết

Ðèn Tết

Ÿ Tạp bút của Y NGUYÊN

Ngày nhỏ ở quê, nhà tôi có một cây đèn to. Mẹ trang trọng gọi nó là “tọa đăng”. Thân đèn bằng kim loại. Đèn to nên có chỗ rót dầu riêng chứ không như đèn hột vịt. Nó ở bên hông bầu đèn, rót xong có nắp vặn lại rất chắc. Cái bầu đèn này khủng nên nuốt dầu rất khiếp. Mẹ mua lít dầu hỏa dành châm đèn hột vịt hàng tháng trời chưa hết, nhưng cụ tọa đăng này, châm chừng một hai lần là lít dầu mẹ mua chỉ còn chút xíu! Bù lại hễ thắp lên là cả gian nhà sáng rực rỡ, tôi có cảm giác như hễ thắp lên là bóng tối bỏ chạy ra ngoài sân, ngoài vườn. Giờ thì mức sáng đó cũng thường thôi, nhưng hồi đó nhất là ở quê, nhiều lúc cây đèn ấy khiến tôi thấy mình bảnh bao hơn.

.

Ngày thường mẹ tôi cho cây đèn vào bì ny lông buộc lại rồi cất kỹ trong tủ thờ; bóng đèn được tháo ra gói giấy, cất ngay bên cạnh. Cây đèn này chỉ oai vệ ngự trên bàn lớn giữa nhà có mỗi một dịp - Tết. Năm nào cũng vậy; ba mươi Tết, khỏi cần mẹ nhắc, anh Tư khệ nệ bê cây đèn ra lau chùi, kiểm tra tim bấc, lắp bóng, rót dầu. Vừa làm anh vừa lo canh, nạt mấy đứa em cũng xúm bu quanh, không cho chúng táy máy sợ vỡ bóng, sợ đổ dầu. Nạt thì nạt, lũ nhỏ đứa nào cũng lom lom cương quyết “bám trụ”, không chịu rời đi. Kiểm tra, đốt thử xong xuôi, anh Tư trịnh trọng hai tay bê cây đèn đặt lên giữa bàn, phủi phủi tay nhìn ngửa nhìn nghiêng vẻ rất mãn nguyện…

Tối ba mươi, mẹ từ tốn lau lau, kiểm tra thật kỹ lưỡng rồi mới châm đèn, như một phép màu, cả nhà tôi bừng lên sáng rực! Ánh sáng len soi vào mọi ngóc ngách, chảy tràn ra sân, hắt ngược lên mặt lư đồng, đèn thau vừa được đánh bóng, lấp loáng nhân lên thành ngàn vạn ngọn đèn nhỏ tí đang thi nhau cháy sáng lung linh. Hơi nóng từ đèn tỏa ra đủ làm ấm sực cả gian nhà trong khi ngoài trời vẫn còn đang căm căm cái lạnh cuối năm. Mẹ thắp mấy nén hương trang trọng cắm lên bàn thờ, xong lùi lại dặn lũ con chơi xa đèn kẻo bỏng.

Khỏi cần dặn; “ông đèn” nóng rực, sáng trưng kia dường đang toát ra cái uy nghi khiến đứa nào dòm cũng ngan ngán. Nhưng thích. Thích quá đi chứ nhưng chỉ dám đứng xa xa mà ngắm. Rồi thì hò nhau trải chiếu, bày cờ cá ngựa hay bộ bầu cua tí hon, quây quần dưới quầng sáng bề thế ấy mà say mê chơi. Đứa nào cũng bảo nhau, mau mau tranh thủ chơi kẻo xong ba bữa Tết là mẹ lại thu đèn, cất vào tủ thờ chờ tới Tết sang năm.

Tôi thích cây đèn bề thế ấy cực kỳ, nhưng tôi thương chiếc đèn hột vịt ở bàn học của tôi hơn. Quanh năm suốt tháng nó chịu khó ở yên trên bàn học bầu bạn với tôi mà. Vui chơi đã đời, trước khi đi ngủ để chờ sáng mùng Một, tôi thường nghe lời mẹ lau chùi thật kỹ chiếc đèn hột vịt của mình. Nó cũng được ăn Tết chứ!